Auteursrecht (Copyright)

Copyright is het Engelse woord voor auteursrecht.
Het auteursrecht ligt vast in de Auteurswet, die oorspronkelijk dateert van 1912. Het auteursrecht is echter grotendeels geharmoniseerd door verschillende Europese richtlijnen. Daarom is in veel auteursrechtelijke kwesties het Hof van Justitie van de EU de hoogste rechter. Het auteursrecht wordt mooi samengevat in artikel 1 van de Auteurswet (Aw):
“Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.”
‘Werk van letterkunde, wetenschap of kunst’ is een ruime categorie die onder andere teksten, mondelinge voordrachten, muziek, beelden, films, toegepaste kunst (design) en computerprogramma’s omvat. Volgens de Hoge Raad zou zelfs een geur(combinatie) in aanmerking kunnen komen voor auteursrechtelijke bescherming, maar het Europees Hof van Justitie heeft recentelijke geoordeeld dat een smaak géén ‘werk’ is en dus níet auteursrechtelijk beschermd is, omdat “de smaak van een voedingsmiddel niet nauwkeurig en objectief kan worden uitgedrukt”. Datzelfde geldt uiteraard ook voor een geur.
Voor auteursrechtelijke bescherming is vereist dat er sprake is van enige creativiteit, in de rechtspraak omschreven als ‘eigen oorspronkelijk karakter en persoonlijke stempel en als ‘eigen individuele schepping’.
De prestaties van uitvoerende kunstenaars (acteurs, musici en dansers) vallen niet onder het auteursrecht. Daarvoor bestaande de zogenaamde naburige rechten.
De aanduiding ‘uitsluitend recht’ verwijst naar het feit dat het auteursrecht een absoluut en exclusief vermogensrecht is dat tegenover iedereen geldend kan worden gemaakt. Dat recht komt toe aan de (creatieve) maker van het werk, oftewel aan de auteur. Als een werk in dienst van een ander is gemaakt kan het auteursrecht aan de werkgever toekomen.
Het auteursrecht is overdraagbaar, dus het kan ook komen te berusten bij ‘diens rechtverkrijgenden’. Voor overdracht is een ondertekend schriftelijk stuk vereist, een akte. Het auteursrecht komt niet automatisch toe aan een opdrachtgever.
Het auteursrecht omvat het recht zich te verzetten tegen bepaalde handelingen, te weten het openbaar maken en het verveelvoudigen van het werk. Op die verbodsrechten zijn echter beperkingen van toepassing.
Het auteursrecht ontstaat vanzelf doordat het werk wordt gemaakt. Er is geen registratie voor nodig. Ook vermelding van een “©” is niet vereist. In beginsel duurt het auteursrecht  voort tot zeventig jaar na de dood van de maker (artikel 37 Aw).